Schotse ruiten of tartan leveren voor modeontwerpers bijna ieder jaar weer genoeg inspiratie op om een aantal Fall collecties te laten zien waar tartans of stoffen geïnspireerd op tartans in voorkomen. Maar 2011 was voor ruiten echt een topjaar. Zou dat dan dit jaar ook zo kunnen zijn?
Misschien waren toen de “Royal wedding” en de tentoonstelling “Savage Beauty” over het werk van Alexander McQueen, die van 4 mei tot 7 augustus 2011 te zien was in The Metropolitan Museum of Art in New York een extra reden dat er dat jaar (2011) nog meer schotse ruiten dan anders op de catwalks te zien waren. Van 14 maart 2015 tot en met 2 augustus 2015 was “Savage Beauty” ook te zien in het Victoria & Albert Museum in Londen. Ik hoop voor dit najaar dan ook op veel ruiten in het modebeeld.
Alexander McQueen die 11 februari 2010 een einde aan zijn leven maakte heeft vaker zijn inspiratie uit het oude Schotland gehaald. In 1995 in zijn “Highland Rape collection” was voor het eerst zijn interpretatie op de tartan te zien.
Ook de volgende foto’s van de inspirerende Fall 2006 Pret a porter collectie van Alexander McQueen laten zien dat de Schotse ruit op vele manieren te interpreteren is. Zijn eigen omschrijving van deze collectie is “romantisch maar melancholiek en sober tegelijk”.
Verschillende andere ontwerpers in terugblik
Hieronder kun je zien dat er in 2011 veel meer ontwerpers waren die schotse ruiten of tartan lieten zien in hun fall 2011 collecties.
Chique: Sonia Rykiel, Oscar de la Renta, Carven
Stoer: Burberry Prorsum, Gaultier, Rag and Bone
Netjes: Burberry Prorsum, Kenzo, Veronica Etro
Punky: Daniëlle Scutt, Kenzo, Westwood
Styling :
bij schotse ruiten of tartan is het voor de uitstraling heel belangrijk welke kleuren er worden gekozen.
- Zwart en wit of zwart en een nieuwe accent kleur als okergeel of het nieuwe oranje komen modern en eigenzinnig over.
- Rood geeft een meer Britse look en kan makkelijk gestyled worden met een ‘preppy’ brogue of loafer en punky, leren accenten.
- Kant in de mix met een ruiten kokerrok kan chique lady-like maar kan ook meer edgy burlesque.
Een stukje schotse ruiten of tartan historie
Dankzij een boekje over schotse ruiten dat Tristan voor mij vond op een van de beroemde jaarlijkse boekenmarkten in Dordrecht kan ik ingaan op een stukje historie van de schotse ruit. Het boekje heet “The clans and tartans of Scotland”, is geschreven door Robert Bain en is voor het eerst uitgegeven in 1938.
Volgens het boekje “The clans and tartans of Scotland” hebben we van Romeinse schrijvers dat de vroege Keltische stammen opvielen door hun uitstekend geweven wollen stoffen en door de verscheidenheid aan kleuren die zij gebruikten bij het weven van deze wollen stoffen.
De overlevering van de kunde om deze wollen stoffen te weven en hun liefde voor de kleuren die ze er in gebruikten zijn in Schotland terug te vinden vanaf een vroeg tijdperk. De kleurstof, waar de garens mee gekleurd werden voordat ze geweven werden, kwam voornamelijk van planten en de kleuren van de oude tartans (schotse ruiten) zijn te herkennen aan hun prachtige rustige natuurlijke kleuren. Hoewel de stof voor alle kleding gebruikt werd is de kilt voor mannen het bekendste kledingstuk dat van de stevige wollen tartan gemaakt werd.
De meest eenvoudige kilt bestond uit een enorm recht stuk wollen stof dat hoog om het lichaam werd gewikkeld, waarna een riem om het middel werd gedaan en vervolgens het deel dat om de borst zit over de riem werd geslagen. Deze eenvoudige kilt had veel voordelen, omdat hij op verschillende manieren gedragen kon worden. Het bovenste deel kon over de schouder geslagen worden en als cape dienen. Hij was erg geschikt om als deken te gebruiken en er mee in de open lucht te slapen. Dankzij de stevigheid van de vaak vervilte wol kon hij dienen als een soort schild tijdens gevechten, door de niet gebruikte stof om de linkerarm te wikkelen. Door de verschillen in kleur en ruit waren ook tijdens gevechten de clans herkenbaar.
Omdat wol een isolerende werking heeft was het in de zomer koel om te dragen en in de winter lekker warm. Wol kan veel vocht uit de lucht opnemen zonder zelf vochtig aan te voelen. Met de vroegere productie methode bleef er nog wat schapenvet achter in de wol en was de stof zelfs waterafstotend. Dat is in Schotland waar het vaak regent geen overbodige luxe. De tartan was vele eeuwen een deel van de kleding van de mensen die vooral de hooglanden van Schotland bevolkten.
“The clans and tartans of Scotland”
heeft als uitgangspunt dat de tartans die een aantal eeuwen geleden werden gebruikt eenvoudige ruiten hadden in twee of drie kleuren en dat deze kleuren voortkwamen uit de verfstoffen producerende planten, wortels, bessen en bomen die voorkwamen in het leef- en woongebied van de makers of wevers van deze tartans. Deze eenvoudige ruiten waren lokale of district tartans en werden gedragen door mensen uit het district of gebied waar de stof geweven werd. Aangezien de mensen die in een bepaald gebied of district woonden in het algemeen lid waren van dezelfde clan, was hun district tartan in feite een clan tartan.
In het boekje van Robert Bain is te lezen dat de wevers de tartans heel precieze dessins gaven en deze ook per nummer en kleur van de draad vastlegden op een stukje hout. Het is bekend dat deze “pattern sticks” werden gebruikt als gids voor de wevers. Ook werden de gemaakte tartans vastgelegd en bijgehouden op een manier dat de mensen uit ieder district konden worden geïdentificeerd aan de hand van de ruit of tartan die ze droegen. Tussen 1746 en 1785 was het verboden tartans te dragen en is jammerlijk veel informatie en kunde over tartans verloren gegaan. De houten pattern sticks raakten verrot, de stoffen vergingen en veel van de wevers hebben hun kennis mee het graf in genomen. Tegenwoordig worden tartans vastgelegd in het register van Lyon Court. Tartans worden daarin beschreven naar het doel waar ze hun naam aan danken.
trend en traditie
Ik zelf hoop ieder najaar weer op lekker veel wollen ruiten in het modebeeld. Nu heb ik intussen stiekem al een paar trendreports kunnen zien en begin er voor deze winter echt in te geloven (maar daarover later meer). Ik ben zelf namelijk echt een wol liefhebben. Ik hou van alle fijne natuurlijke eigenschappen van wol. Deze eigenschappen zijn allemaal samen nog steeds niet na te maken in nieuwe technologisch ontwikkelde materialen. Dus kies ik altijd voor echte wol. Ik vind wol zelfs lekker kriebelen in plaats van prikken en juist lekker ruiken als je het schaap nog ruikt.
Daarnaast hou ik erg van de verscheidenheid in looks die je met Schotse ruiten kunt maken. Van chique gelegenheid tot boswandeling je kunt er echt alle kanten mee op. Ik ben zelf gek op de preppy/punky look.
Maar het allerbelangrijkste van het in de mode zijn van Schotse ruiten is voor mij het voortbestaan van een lange lijst met traditionele ambachten.
- het houden van schapen het liefst in een kudde met een herder
- het traditionele scheren van schapen
- het traditionele spinnen van wol
- het traditionele verven van wol (het liefst met natuurlijke kleurstoffen)
- het traditionele weven van schotse ruiten (zoals dat bij de enige overgebleven tartan mill op de wereld nog gebeurd)
- het ontwerpen van een kledingstuk met de moeilijke ruiten waar zorg en toewijding voor nodig is
Voor het dragen van schotse ruiten of tartan is alleen een beetje durf nodig. Maar daar ben ik zelf dan weer niet bang voor.
Nu je dit gelezen hebt wil je misschien ook weten wat de ruiten top 4 is voor de winter van 2013-2014 of hoe je zelf een ruit dessin kunt maken.
PS.
Ik vind het leuk als je me hieronder laat weten wat je van dit bericht vindt. Je kunt je in de sidebar abonneren op Modarium zodat je op de hoogte blijft van mijn laatste hersenspinsels en alle nieuwe berichten.
